Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest szczególnym środkiem procesowym, który pozwala na zakończenie postępowania karnego bez orzekania kary wobec oskarżonego, pod warunkiem spełnienia przez niego określonych obowiązków w ramach okresu próby. Warunkowe umorzenie postępowania karnego to szansa dla osób, które dopuściły się przestępstwa o niewielkiej szkodliwości społecznej. Jeśli stoisz przed dylematem prawnym i zastanawiasz się, czy masz szansę na warunkowe umorzenie sprawy karnej to ten przewodnik pomoże Ci rozwiać wątpliwości.

Spis treści:

• Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania karnego?
• Kiedy sąd może orzec o warunkowym umorzeniu postępowania karnego?
• Kiedy sąd nie może orzec o warunkowym umorzeniu postępowania karnego?
• Jakie są przesłanki warunkowego umorzenia postępowania karnego?
• Jakie obowiązki sąd może nałożyć na oskarżonego w ramach warunkowego umorzenia postępowania?
• Korzyści płynące z warunkowego umorzenia postępowania
• Warunkowe umorzenie postępowania karnego a niekaralność

 

Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania karnego?

Warunkowe umorzenie postępowania karnego stanowi jedną z instytucji prawa karnego procesowego, której celem jest umożliwienie oskarżonemu uniknięcia skazania i nałożenia kary. Oskarżony zobowiązuje się w okresie próby (trwającym od 1 roku do 3 lat) do przestrzegania porządku prawnego. Zasadniczo oznacza to, że sąd daje oskarżonemu szansę na rehabilitację, ale wiąże ją z koniecznością spełnienia określonych wymogów, które mogą obejmować na przykład obowiązek naprawienia szkody, poddanie się kurateli, czy też zakaz prowadzenia pojazdów.

 

Kiedy sąd może orzec o warunkowym umorzeniu postępowania karnego?

Sąd może orzec o warunkowym umorzeniu postępowania wówczas, gdy wina oskarżonego oraz społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Oznacza to, że czyn popełniony przez oskarżonego nie wywołał poważnych negatywnych skutków w społeczeństwie. Sąd dokonuje także oceny, czy okoliczności popełnienia przestępstwa są jasne i nie budzą wątpliwości. Oznacza to, że sprawca przyznał się do czynu oraz nie ma wątpliwości co do jego odpowiedzialności.

Kolejną przesłanką jest postawa oskarżonego – sąd ocenia, czy oskarżony nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne, jego właściwości osobiste oraz dotychczasowy sposób życia powinny uzasadniać przypuszczenie, że mimo umorzenia postępowania, sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego. Ważne jest, aby sprawca nie popełniał przestępstw w przeszłości, co stanowi podstawę do pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Kiedy sąd nie może orzec o warunkowym umorzeniu postępowania karnego?

Istnieją jednak pewne ograniczenia, które wyłączają możliwość orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania. Przede wszystkim warunkowe umorzenie postępowania nie będzie możliwe w przypadkach, gdy przestępstwo którego dotyczy sprawa, zagrożone jest karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat. Dotyczy to m.in. przestępstw takich jak zabójstwo (art. 148 Kodeksu karnego) czy zgwałcenie (art. 197 Kodeksu karnego). Dodatkowo w sytuacji, gdy sprawca był wcześniej karany za przestępstwo umyślne, nie spełnia on jednej z podstawowych przesłanek umożliwiających warunkowe umorzenie.

 

Jakie są przesłanki warunkowego umorzenia postępowania karnego?

Warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe tylko wtedy, gdy spełnione są następujące przesłanki:

• Wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne – Sąd musi ocenić, czy czyn popełniony przez oskarżonego nie ma istotnego wpływu na społeczeństwo, a jego wina nie jest znaczna. W przypadku przestępstw o dużym stopniu szkodliwości społecznej, takie umorzenie będzie niemożliwe.

• Okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości – Czyn oskarżonego musi być jasny i jednoznaczny. Jeśli okoliczności popełnienia przestępstwa są niejasne, sąd nie może orzec o warunkowym umorzeniu.

• Postawa sprawcy oraz jego dotychczasowy sposób życia – Sprawca nie może być karany wcześniej za przestępstwo umyślne. Jego dotychczasowe zachowanie, właściwości osobiste i sposób życia powinny uzasadniać przypuszczenie, że będzie przestrzegał prawa w przyszłości.

• Spełnienie obowiązków nałożonych przez sąd – Sprawca może być zobowiązany do naprawienia szkody, zadośćuczynienia pokrzywdzonemu, czy też poddania się kurateli w okresie próby.

 

Jakie obowiązki sąd może nałożyć na oskarżonego w ramach warunkowego umorzenia postępowania?

W ramach okresu próby sąd może nałożyć na sprawcę określone obowiązki. Przede wszystkim może to obejmować obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, czy też obowiązek zadośćuczynienia pokrzywdzonemu. Sąd może również orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego.

Dodatkowo w przypadku przestępstw, które nie wiążą się z długoterminową więzienną karą, sąd może orzec inne środki wychowawcze, resocjalizacyjne lub zabezpieczające. W przypadku przestępstw drogowych, takich jak jazda pod wpływem alkoholu, sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów na okres do 1 roku, co jest korzystniejsze niż w przypadku standardowego procesu, w którym zakaz może trwać nawet 3 lata.

Korzyści płynące z warunkowego umorzenia postępowania

Warunkowe umorzenie postępowania karnego przynosi szereg korzyści dla oskarżonego. Przede wszystkim:

• Brak kary – Oskarżony nie ponosi konsekwencji w postaci grzywny, pozbawienia wolności czy innych środków karnych, jeśli spełni określone obowiązki.

• Brak karalności – Wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym, co oznacza, że oskarżony nie będzie miał wpisu w rejestrze karnym, jeżeli spełni wymagania postanowione przez sąd.

• Szybkie zakończenie sprawy – Rozprawy sądowe dotyczące warunkowego umorzenia postępowania odbywają się zwykle na jednej rozprawie, co pozwala na szybkie zakończenie sprawy bez konieczności przeprowadzania skomplikowanego postępowania dowodowego.

 

Warunkowe umorzenie postępowania karnego a niekaralność

Wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne nie stanowi skazania a oskarżony może wnioskować o zaświadczenie o niekaralności. Ważne jest, aby podkreślić, że wpis o warunkowym umorzeniu zostaje wykreślony z rejestru karnego po upływie sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby.

 

 

Skorzystanie z pomocy adwokata jest kluczowe w sprawach, w których rozważa się wniosek o warunkowe umorzenie postępowania. Adwokat pomoże nie tylko w precyzyjnym sporządzeniu wniosku i przygotowaniu uzasadnienia, ale również w reprezentowaniu oskarżonego przed sądem, co znacząco zwiększa szanse na pomyślne rozpatrzenie sprawy.

Zaznaczamy, że powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, nie stanowi porady prawnej ani opinii prawnej w konkretnej sprawie.

Jeśli potrzebujesz fachowej i kompleksowej pomocy prawnej w sprawach karnych zgłoś się do Kancelarii Adwokackiej TOKLES. Skontaktuj się z nami telefonicznie: +48 782 472 482, za pośrednictwem e-mail: kancelaria@tokles.pl lub umów się na konsultację korzystając z formularza kontaktowego, dostępnego na stronie.